น้องพลอย แมวเหมียว พบแผลที่ข้างก้น

 แผลใกล้ก้น ซึ่งเจ้าของสังเกตเห็นว่าน้องพลอยดูซึมๆลงในช่วง 1-2 วัน แต่ยังกินอาหารดี ตอนแรกยังไม่เห็นแผล แต่เห็นว่าเลียบริเวณก้นบ่อย จากนั้นก็เห็นว่ามีแผลและหนองบริเวณข้างก้นจึงพามาตรวจรักษาเพิ่มเติม

สัตวแพทย์ตรวจร่างกายน้องพลอยพบว่าน้องพลอยมีไข้ต่ำๆ เสียงปอดเสียงหัวใจและสีเยื่อเมือกยังเป็นปกติ มีแผลเปิดบริเวณข้างก้นด้านขวา ขนาดของแผลประมาณ 1.5 x 2 cm. มีคราบหนองบริเวณแผล เนื้อเยื่อรอบๆอักเสบบางส่วนเป็นเนื้อตาย เจ็บมากตอนที่ตรวจ สัตวแพทย์จึงให้ยาลดปวด พ่นยาชาบริเวณแผลและทำการล้างแผล ใส่ยาฆ่าเชื้อและปิดแผลเพื่อป้องกันแผลเปื้อน เนื่องจากแผลอยู่ใกล้บริเวณรูทวารหนัก โดยที่จากตำแหน่งของแผลซึ่งอยู่บริเวณข้างก้นร่วมกับการซักประวัติว่าน้องพลอยอยู่แต่ในบ้าน ไม่มีโอกาสที่จะโดนกัดจากน้องแมวหรือน้องหมาตัวอื่น สัตวแพทย์จึงวินิจฉัยว่าเป็นแผลที่เกิดจากการที่ต่อมข้างก้นอักเสบ (anal sacculitis) ทำให้เกิดเป็นฝี และปะทุกจนกลายเป็นแผลเปิด

แนวทางในการรักษาคือ การให้ยาลดปวดลดอักเสบในระยะสั้น ใส่ลำโพงกันเลีย ให้ยาฆ่าเชื้อทั้งรูปแบบกินและใส่แผล และล้างแผลทุกวัน จนกระทั่งแผลหดเล็กลง ไม่พบการติดเชื้อ ไม่พบการบวมอักเสบ และหายในที่สุด 

สิ่งสำคัญสำหรับการรักษาแผลบริเวณนี้คือการทำความสะอาดแผล เนื่องจากเป็นแผลที่อยู่บริเวณข้างก้นใกล้รูทวารหนัก ทำให้ง่ายต่อการเปื้อนอุจจาระหรือทรายแมวมาก นอกจากพามาทำแผลต่อเนื่องเป็นประจำกับสัตวแพทย์แล้ว เจ้าของยังต้องเช็ดทำความสะอาดทุกครั้งที่น้องแมวเข้ากระบะทรายหรือขับถ่าย และป้อนยาอย่างสม่ำเสมอตามที่สัตวแพทย์กำหนด

ต่อมข้างก้น หรือที่รู้จักกันว่าต่อมเหม็น (anal gland) ต่อมนี้จะอยู่บริเวณข้างรูก้นของน้องหมาน้องแมวทั้งสองข้าง บริเวณตำแหน่งที่ 4 และ 8 นาฬิกา ต่อมนี้จะสร้างสารคัดหลั่งที่มีกลิ่นเฉพาะ (คล้ายปลาหมึกตากแห้ง) ซึ่งจะขับออกมาตอนขับถ่าย หรือตอนที่สุนัขและแมวตกใจ โดยภาวะต่อมข้างก้นอักเสบ (anal sacculitis)  พบบ่อยในสุนัขพันธุ์เล็ก พบบ้างในแมว ส่วนใหญ่เกิดจากมีการผลิตต่อมก้นปริมาณมากกว่าปกติหรือไม่สามารถขับสารคัดหลั่งออกมาเองได้ สุนัขหรือแมวที่อ้วนมักพบปัญหานี้บ่อย เมื่อมีการสะสมของสารคัดหลั่งมากเกิดกว่าปกติ ก็จะเหนี่ยวนำให้เกิดการอักเสบ เกิดการติดเชื้อแทรกซ้อนกลายเป็นฝีและประทุเป็นแผลเปิดได้ อาการที่พบ ได้แก่ มีอาการถัดก้นไปกับพื้นบ่อยๆในสุนัข หรืออาการเลียบริเวณข้างก้นเยอะกว่าปกติในน้องแมว มีกลิ่นเหม็นออกมาจากบริเวณข้างก้น มีภาวะบวมแดงบริเวณข้างๆรูทวารหนัก สามารถป้องกันไม่ให้เกิดภาวะต่อมข้างก้นอักเสบเป็นฝีได้โดยการช่วยบีบต่อมก้น (แนะนำทุก 2-4 สัปดาห์ แล้วแต่ตัว) หากเจ้าของท่านใดที่มีความสงสัยว่าสุนัขหรือแมวที่บ้านจะมีปัญหานี้หรือไม่ แนะนำให้พามาตรวจเช็คกับสัตวแพทย์ค่ะ


สพ.ญ. วรัญญา กิจสาสน

สัตวแพทย์ผู้ตรวจรักษา