ยาคุมกำเนิด… มัจจุราชเงียบ

ข้อมูลสัตว์ป่วย

น้องคิขุ เป็นสุนัขเพศเมีย พันธุ์ชิสุ อายุ 5 ปี มีประวัติเคยได้รับการฉีดยาคุมกำเนิดเมื่อหลายเดือนก่อน ในวันที่มาโรงพยาบาลสัตว์ไอเว็ท น้องคิขุมีอาการอาเจียน ท้องกาง ซึม และไม่กินอาหารทั้งวันเลย เจ้าของรู้สึกไม่สบายใจจึงพามาพบคุณหมอเพื่อทำการตรวจรักษา

การตรวจร่างกาย

                จากการตรวจร่างกายพบว่า น้องคิขุ มีอาการซึม ท้องกาง และมีภาวะแห้งน้ำ ซึ่งสังเกตได้จากผิวหนังที่ขาดความยืดหยุ่น ความชุ่มชื้นของเยื่อเมือกที่ลดลง เนื่องจากอาการโดยรวมสงัสยมีโรคที่เกิดความผิดปกติในช่องท้อง จึงทำการตรวจเลือด และอัลตราซาวด์ช่องท้อง ซึ่งผลการตรวจเลือดบ่งบอกว่า น้องคิขุ มีภาวะโลหิตจางร่วมกับมีการติดเชื้ออย่างรุนแรงและมีค่าบ่งชี้การทำงานของไตที่ค่อนข้างสูง ส่วนผลการอัลตราซาวด์บ่งบอกว่ามดลูกและรังไข่ของน้องคิขุมีหนองสะสมอยู่ภายในเป็นจำนวนมาก 

การรักษา

                น้องคิขุจำเป็นต้องอยู่ในความดูแลของคุณหมอที่โรงพยาบาลสัตว์ เพื่อให้สารน้ำและยาลดปวด เนื่องจากภาวะมดลูกอักเสบเป็นหนองเป็นภาวะที่อันตรายถึงแก่ชีวิต เมื่อน้องมีสภาพที่พร้อมต่อการผ่าตัดจึงลงมือทำการผ่าตัดเพื่อนำมดลูกออก ซึ่งสภาพของมดลูกของน้องคิขุพบว่ามีขนาดที่ใหญ่ และผนังของมดลูกบางกว่าปกติ คุณหมอจึงเอามดลูกออกและเมื่อนำไปชั่งน้ำหนักพบว่าน้ำหนักของมดลูกมีน้ำหนักมากถึง 2 กิโลกรัม เมื่อการผ่าตัดสิ้นสุดลงคุณหมอจ่ายยาปฏิชีวนะเพื่อคุมการติดเชื้อ และให้ยาลดปวดเพื่อลดความเจ็บปวดหลังการผ่าตัด

แผนการรักษาต่อไป

                น้องคิขุยังคงอยู่พักฟื้นที่โรงพยาบาลสัตว์ไอเว็ทหลังการผ่าตัด เพื่อประเมินสภาพหลังการผ่าตัด และเพื่อตรวจดูแผลผ่าตัดว่ามีข้อแทรกซ้อนหรือไม่ เมื่อสภาพของน้องคิขุดีขึ้น คุณหมอจึงให้น้องคิขุกลับบ้าน และนัดตรวจเลือดเพื่อประเมินสภาพของน้องคิขุหลังการผ่าตัด ซึ่งผลตรวจเลือดบ่งชี้ว่าน้องยังคงมีภาวะโลหิตจาง ส่วนค่าบ่งชี้การทำงานของไตกลับมาอยู่ในช่วงปกติแล้ว หลังจากนั้นเมื่อครบกำหนด 7 วันหลังการผ่าตัด สภาพของแผลผ่าตัดดีปิดสนิท คุณหมอจึงตัดไหมผ่าตัดออก

คุณหมอขอเล่า

                การฉีดยาคุมกำเนิด เป็นวิธีการที่สามารถคุมกำเนิดได้และค่าใช้จ่ายไม่แพงเท่ากับการผ่าตัดทำหมัน แต่ผลเสียของการใช้ยาคุมกำเนิดจะทำให้สัตว์มีความเสี่ยงต่อการเป็นภาวะมดลูกอักเสบแบบมีหนอง ซึ่งในช่วงแรกสัตว์อาจยังไม่แสดงอาการผิดปกติใด แต่เมื่อเวลาผ่านไปสัตว์จะเริ่มซึม ไม่ค่อยอยากอาหาร อาเจียน ท้องกาง หรือมีหนองไหลออกมาจากช่องคลอด หากทิ้งไว้เป็นเวลานานอาจทำให้สัตว์มีภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด ซึ่งสามารถทำให้สัตว์ถึงแก่ชีวิตได้ การรักษาหากพบว่ามีภาวะมดลูกอักเสบสุดท้ายแล้วก็ต้องทำการผ่าตัดเอามดลูกออกเหมือนการทำหมันปกติ

ท้ายที่สุดแล้วหากไม่อยากให้สัตว์มีลูกหรือตั้งท้อง ควรผ่าตัดหรือทำหมันดีกว่าถึงแม้ราคาจะสูงแต่ประสิทธิภาพดีกว่าการฉีดยาคุมมาก และที่สำคัญไม่เป็นปัญหาในระยะยาวแก่ตัวสัตว์ด้วย